Tuesday, August 14, 2012

Cupak Tatagak Nan Ka Diisi Ragian Takambang Nan Ka Ditiru

Assalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh.
Sabalum isi kato buah rundingan dikatangahkan, ambo manyaru kapado Allah, maminta sagalo tuntunan, supayo didakekkan ka nan bana, dijauhan dari sagalo kakhilafan. Kok ndak dapek nan baitu, dibukaan juolah pintu ampunan, bia nak jan bungkuak pungguang dek baban, bundo lah seso manggadangan, amiiin. Salanjuiknyo, kapado dunsanak ka sadonyo, jo salam di muko, sambah ambo sampaikan, tando tacinto bajawek tangan, antah kaganti rokok nan sabatang, atapun siriah nan sakapua.

Kutiko akan malansuangan suatu acara ataupun dalam mambuek suatu keputusan, sebagai urang Minang rasonyo ndak asiang dek talingo kato-kato "cupak tatagak nan kadiisi". Ungkapan iko sabananyo sapantun jo ungkapan "ragian takambang nan kaditiru". Namun, sungguahpun lah tabiaso dek bunyinyo, bahkan mungkin lah fasiah jo lafalnyo, saketek sakali urang awak nan paham jo maknanyo. Bahkan, ndak jarang dari urang-urang tuo nan mangaku sebagai tokoh masyarakaikpun, ndak mangarati jo kato-kato nan acok baliau lafalkan jo "cupak tatagak nan kadiisi, ragian takambang nan kaditiru" ko. Itulah kenyataan nan pernah ambo alami langsuang jo urang nan katonyo tuo, katonyo tokoh, tapi ndak tau jo kaindak-tahuannyo. Coikokah tokoh? mungkin bodoh manuruik ambo. Baa sabab mangko baitu???karano...sungguahpun tokoh ataupun nan tuo memang ndak mungkin sagalo tahu, tapi tokoh jo nan tuo tasabuik mustilah tahu jo kaindak-tahuannya. Bia nak lapang alam nan ko, bia nak tarang kiro-kiro, baitu pituah tantang nan tuo.

Mari kito cubo mangumpuan nan taserak di awal tulisan ko. Ungkapan "cupak tatagak nan kadiisi, ragian takambang nan kaditiru" sabananyo mangacu kapado aturan Minangkabau nan dibaluik dalam sabutan "adaik nan sabatang panjang", yaitu aturan pokok nan manjadi acuan bagi "adaik salingka nagari" dalam mangambangkan, manafsirkan, manatapkan, malaksanakan suatu hal ataupun suatu kaputusan. Pendek kato, kalau kito umpamokan kapado aturan pamarintahan, mako "adaik sabatang panjang" adolah katantuan pokok dari pusat, "adaik salingka nagari" adolah jawaban daerah (nagari) dalam rangko mamanuhi, managakkan, manafsirkan, malaksanakan, mangisi aturan pusat tasabuik.
Samintaro itu, ungkapan "cupak tatagak nan kadiisi, ragian takambang nan kaditiru", iyolah sabuah paringatan untuak mawujuikkan "adaik salingka nagari" nan indak manyimpang dari "adaik sabatang panjang", tampo mangurangi kreatifitas dari masyarakaik nagari itu sendiri. Supayo tawujuik nan diistilahkan dalam ungkapan lain, "di tangah latak tulang pungguang, sawajah umua jo rupo, sapanjang tubuah bayang-bayang", atau nak tawujuik keharmonisan antaro pusat jo daerah (nagari), baitu caro modernnyo.

No comments:

Post a Comment